Taal
Wanneer een kind in zijn taal achterblijft in het begrijpen en gebruiken van taal, kan er sprake zijn van een vertraagde taalontwikkeling.
Kenmerken van een vertraagde taalontwikkeling zijn:
• (nog) niet spreken of minder spreken dan leeftijdsgenootjes,
• spreken in onvolledige zinnen,
• moeite met het formuleren van zinnen,
• niet begrijpen van talige opdrachten,
• matige woordenschat,
• problemen met woordvorming,
• problemen met verhaalstructuur,
• problemen in het taalgebruik,
• problemen betreffende de communicatievoorwaarden
Spraak
Een spraakstoornis houdt in dat er problemen zijn met het niet of verkeerd uitspreken van een of meerdere klanken. Hierbij kunt u denken aan koe = toe, bloem = boem, vis = sis.
Ook kunnen klanken met elkaar verwisseld worden in het spreken, waardoor het kind vaak minder goed verstaanbaar is. Ook valt er te denken een het slissen/ lispelen.
Lezen en spelling
Lees- en spellingproblemen hangen vaak samen met spraak-en taalontwikkelingsproblemen. Kinderen met lees- en spellingproblemen hebben vaak moeite met het automatiseren van de klank-tekenkoppelingen en met het waarnemen van klanken. Het leren lezen gaat moeizaam, ze lezen traag of met veel fouten.
Goede begeleiding in een vroeg stadium kan een grote bijdrage leveren aan het voorkomen van leesproblemen en het verminderen van de gevolgen ervan.
Afwijkende mondgewoonten
Het ademen door de mond en een verkeerde ‘slappe’positie van de tong zijn voorbeelden van afwijkende mondgewoonten. De mond is voortdurend open, de tong ligt slap in de mond tegen de ondertanden aan waardoor de uitspraak van bepaalde klanken niet goed gaat. Ook kan bij het slikken de tong te ver naar voren worden gedrukt, tegen de tanden aan, waardoor scheefgroei van het gebit kan ontstaan. Keel, neus – en oorproblemen, lange verkoudheden en speen/duimzuigen kunnen afwijkende mondgewoonten veroorzaken en in stand houden.
De logopedist kan helpen in het stimuleren van de mondsluiting en het aanleren van een goede tongpositie. Therapie zal vaak plaatsvinden in overleg met de tandarts of orthodontist.
Stem
Veel stemproblemen ontstaan door verkeerd stemgebruik en/of stemmisbruik. Denk aan een verkeerde spreekademhaling in combinatie met een beroep waarbij veel gesproken moet worden of overmatig schreeuwen en gekke stemmetjes nadoen bij kinderen.
Heesheid, schorheid, stemverlies, hyperventilatie, ademproblemen, een drukkend gevoel in de keel, vermoeid gevoel na het spreken of vaak de keel moeten schrapen, kunnen duiden op een stemprobleem.
Soms ontstaan door verkeerd stemgebruik knobbeltjes of poliepen op de stembanden, of raken de stembanden geïrriteerd. De stem klinkt dan hees.